แบบจำลอง

แบบจำลอง

แบบจำลอง หรือ โมเดล (มอเดิล หรือ โมเดิล, และมีการเรียกว่า ตุ๊กตา) อาจหมายถึง

แบบจำลองความคิด - การสร้างวัตถุเสมือนจากสิ่งอื่นที่เป็นรูปธรรม หรือนามธรรม

แบบจำลองทางวิทยาศาสตร์ - การสร้างของสิ่งหนึ่งเพื่อแทน วัตถุ กระบวนการ ความสัมพันธ์ หรือ สถานการณ์....

แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ - รูปแบบการจำลองทฤษฎีทางคณิตศาสตร์ออกมาแสดงผล

แบบจำลองทางคอมพิวเตอร์ - คอมพิวเตอร์โปรแกรมที่ทำงานโดยการทดสอบสมมุติฐานต่างๆ

แบบจำลองทางเศรษฐศาสตร์

แบบจำลองทางสถิติ

แบบจำลองมาตรฐาน - เป็นทฤษฎีสำหรับอธิบายแรงพื้นฐานสามชนิดในธรรมชาติตามหลักฟิสิกส์

การจำลอง หรือ ซีมิวเลชัน (simulation)

หุ่นจำลอง หรือโมเดลฟิกเยอร์ - วัตถุจำลองที่สร้างขึ้นมาในขนาดเดิมหรือย่อส่วนจากต้นแบบเดิม เช่น รถยนต์จำลอง เครื่องบินจำลอง

แอ็กชันฟิกเยอร์ - หุ่นจำลองตัวละครจากภาพยนตร์ การ์ตูน หรือเกม

แบบจำลองสามมิติ - เป็นวัตถุจำลองที่ทำในคอมพิวเตอร์โดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์กราฟิกส์ต่างๆ

โมเดล

โมเดล ยังสามารถหมายถึง นางแบบ หรือ นายแบบ

โมเดล (Model) - ชื่อเมืองในรัฐโคโลราโด

โมเดล (มันฮวา) - ซีรีส์การ์ตูนเกาหลี เขียนโดย ลี โซยัง

การแสดงบทบาทสมมุติ

การแสดงบทบาทสมมุติ

     การแสดงบทบาทสมมุติ เป็นการแสดงออกด้วยท่าทางโดยไม่มีบทพูดผู้แสดงจะต้องมีความเชื่อมั่นต่อบทบาทที่แสดง คือ เชื่อว่าบทบาทที่ตนเองแสดงเป็นเรื่องจริง ผู้แสดงจะต้องมีความพร้อมที่จะใช้ร่างกาย อารมณ์ ความคิดและจิตใจ หรือมีความพร้อมที่จะนำประสาทสัมผัสทั้ง 5 มาใช้ในการแสดงให้

     ประเภทการแสดงบทบาทสมมุติ

     1)  การแสดงอบบาทสมมุติแบบเตรียมบทบาทแล้ว

     2)  การแสดงบทบาทสมมุติโดยฉับพลัน

     3)  การแสดงบทบาทสมมุติจากสถานการณ์ที่กำหนดขึ้น

     การสมมุติเป็นกระบวนการสำคัญที่ผู้แสดงต้องสร้างอารมณ์ให้สะท้อนถึงความเป็นตัวละครได้อย่างสมจริง โดยผู้แสดงต้องสมมุติว่า ถ้าตนเองเป็นตัวละครที่สวมบทบาทอยู่นั้นจะทำอย่างไรต่อสถานการณ์ที่ตนกำลังเผชิญอยู่

     หลักการแสดงบทบาทสมมุติ

     1)  การสมมุติ คือ การที่ผู้แสดงจะต้องถ่ายทอดบุคลิกและนิสัยใจคอของตัวละครออกมาให้สมจริงมากที่สุด โดยสมมุติว่าถ้าผู้แสดงเป็นตัวละครตัวนั้นแล้ว จะทำอย่างไรต่อสถานการณ์จำลองที่กำหนดขึ้น

     2)  สถานการณ์จำลอง ผู้แสดงจะต้องเข้าใจสถานการณ์จำลองว่าถ้าเกิดเหตุการณ์หรือสถานการณ์อย่างนี้แล้ว ตัวละครต้องทำอะไร และมีเหตุผลอย่างไร

     3)  จินตนาการ ผู้แสดงต้องใช้จินตนาการให้ถูกต้อง โดยฝึกจากการสังเกตพฤติกรรมของผู้คนที่อยู่รอบ ๆ ข้างในชีวิตประจำวัน และเปรียบเทียบสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นรอบ ๆ ตัว

     4)  การสร้างความเชื่อ ผู้แสดงจะต้องทำให้คนดูเชื่อว่า การแสดงที่ปรากฏอยู่ต่อหน้าสมจริง

     5)  การสื่อสารกับผู้อื่น ผู้แสดงจะต้องทำให้คนดูเข้าใจความหมายและเหตุผลของตัวละครที่สวมบทบาทอยู่นั้นและมีความรู้สึกร่วมกับการแสดง

     6)  การสร้างสมาธิ ผู้แสดงต้องไม่ประหม่าและต้องทำตัวสบาย ๆ เหมือนไม่มีใครมาสนใจ แต่ไม่ได้หมายความว่าผู้แสดงไม่สนใจคนดู

ที่มาและได้รับอนุญาตจาก :

เอกรินทร์ สีมหาศาล และคณะ. ศิลปะ ป.3. พิมพ์ครั้งที่ 2.  กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์.

Six Thinking Hats หมวก 6 ใบ กับวิธีคิด 6 แบบ

ทำความรู้จัก Six Thinking Hats หมวก 6 ใบ กับวิธีคิด 6 แบบ

มีแนวคิดมากมายที่จะช่วยทำให้เราเดินไปในทางที่ถูกต้อง วันนี้ Marketing you know? ได้หยิบเอาเรื่องราวของแนวคิด Six Thinking Hats หรือที่เรารู้จักกันดีว่า ทฤษฎีหมวก 6 ใบ

แนวคิดนี้เกิดจาก ดร.เอ็ดเวิร์ด เดอ โบโน เป็นผู้ริเริ่มแนวความคิด เกี่ยวกับการคิดนอกกรอบ จนได้พัฒนาเป็นแนวคิดที่เรียกว่า "Six Thinking Hats" ซึ่งเป็นวิธีคิดที่มีมุมมองแบบ "รอบด้าน" ความคิดสร้างสรรค์ถือเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งจากแนวคิดก็ได้มีการประยุกต์ใช้ทั้งในการจัดการ การกำหนดกลยุทธ์ และความเข้าใจลูกค้า รวมถึงการแก้ไขปัญหาต่างๆ

6 หมวกการคิด จึงเป็นแนวคิดที่ถูกนำเสนอออกมาเพื่อช่วยจัดระเบียบการคิด ทำให้วิธีคิดมีประสิทธิภาพมากขึ้น อย่างเช่นบริษัท ไอบีเอ็ม และเซลส์ ก็ได้มีการหยิเอาแนวคิดดังกล่าวไปใช้

โดยที่หมวกแต่ละใบเป็นการนำเสนอทางเลือกที่เป็นไปได้ตามมุมมองต่างๆ ของปัญหา การสวมหมวกทีละใบในแต่ละครั้งก็เพื่อให้เราคิดไปในทางใดทางหนึงเฉพาะนั่นจะทำให้ความคิดสามารถแสดงออกได้อย่างอิสระ สามารถหลีกเลี่ยงความขัดแย้งที่ไม่จำเป็นได้ และยังเป็นการดึงเอาศักยภาพของแต่ละคนมาใช้โดยที่ไม่รู้ตัว

ที่นี้เราลองมาดูกันดีกว่าว่า Six Thinking Hats  จะประกอบด้วยหมวก 6 ใบ 6 สี คือมีอะไรบ้าง

White Hat หมวกสีขาว

สีขาวเป็นสีที่ชี้ให้เห็นถึงความเป็นกลาง เกี่ยวข้องกับข้อเท็จจริง จำนวนตัวเลข เมื่อสวมหมวกสีนี้ หมายความว่าที่ประชุมต้องการข้อเท็จจริงเท่านั้น  โดยใช้หมวกขาวในการเริ่มต้นกระบวนการคิด เพื่อเป็นพื้นฐานของความคิดที่กำลังจะเกิดขึ้น แต่เราก็ใช้หมวกขาวในตอนท้าย ของกระบวนการได้เหมือนกัน เพื่อทำการประเมิน อย่างเช่นข้อเสนอโครงการต่าง ๆ ของเราเหมาะสมกับข้อมูลที่มีอยู่หรือไม่ เพื่อหาข้อสรุปโดยไม่คำนึงถึงทัศนคติหรือความคิดเห็นใด ๆ

Red Hat หมวกสีแดง

สีแดงเป็นสีที่แสดงถึงอารมณ์และความรู้สึกสัญชาตญาณและลางสังหรณ์ เมื่อสวมหมวกสีนี้ เราสามารถบอกความรู้สึกของตนเองว่าชอบ ไม่ชอบ ดี ไม่ดี ซึ่งส่วนใหญ่การแสดงอารมณ์จะไม่มีเหตุผลประกอบ ความคิดความเข้าใจในสถานการณ์บางอย่างเกิดขึ้นโดยทันที เป็นผลจากประสบการณ์ที่สั่งสมมานาน เป็นการตัดสินใจที่ไม่มีรายละเอียด หรืออธิบายได้ด้วยคำพูด เช่นเวลาที่คุณจำเพื่อนคนหนึ่งได้ คุณก็จำได้ในทันที

Black Hat หมวกสีดำ

สีดำ เป็นสีที่แสดงถึงความโศกเศร้า และการปฏิเสธ การสวมหมวกสีนี้ ต้องพูดถึงจุดด้อย อุปสรรคโดยมีเหตุผลประกอบ หมวกสีดำช่วยชี้ให้เราเห็นว่าสิ่งใดผิด สิ่งใดไม่สอดคล้องและสิ่งใดใช้ไม่ได้ มันช่วยปกป้องเราจาการเสียเงิน และพลังงาน ช่วยป้องกันไม่ให้เราทำอะไรอย่างโง่เขลาเบาปัญญาและผิดกฎหมาย หมวกสีดำ เป็นหมวกคิดที่มีเหตุมีผลเสมอ เพราะในการวิพากษ์วิจารณ์ หรือวิเคราะห์สิ่งใดจะต้องมีการคิดแบบเป็นเหตุเป็นผลรองรับ ไม่มีอารมณ์มาเกี่ยวข้อง ผู้บริหารจะใช้หมวกสีดำ เพื่อพิจารณาว่าสิ่งที่จะทำนั้นเหมาะสมกับประสบการณ์และความเหมาะสมหรือไม่

Yellow Hat หมวกสีเหลือง

สีเหลือง คือสีของแสงแดด และความสว่างสดใส การคาดการณ์ในทางบวก ความคิดเชิงบวก เป็นการมองโลกในแง่ดี เมื่อสวมหมวกสีนี้ การคิดเชิงบวกเป็นการเปิดโอกาสให้พัฒนาและสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ จะเกิดขึ้น ดังนั้น การคิดเชิงบวกต้องผสมผสานความสงสัยอยากรู้ ความสุข ความต้องการและความกระหายที่จะทำสิ่งต่าง ๆ ให้เกิดขึ้น เป็นเหมือนกับความหวังที่กำลังเกิดขึ้น

Green Hat หมวกสีเขียว

สีเขียว เป็นสีที่แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ และการเจริญเติบโต เมื่อสวมหมวกสีนี้ จะมีความคิดนอกกรอบที่มีความสัมพันธ์กับความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ซึ่งถูกกำหนดจากระบบความคิดของประสบการณ์ และความคิดนอกกรอบนั้น จะอาศัยข้อมูลจาก ระบบของตัวเราเอง เปรียบเสมือนต้นไม้ที่ให้ความสดชื่น ผู้บริหารจะใช้หมวกสีนี้เมื่อมีความคิดใหม่ ๆ แตกต่างจากแนวทางเดิม เพื่อเป็นการเปิดโอกาสให้กับการปรับปรุง สร้างสรรค์และพัฒนา


Blue Hat หมวกสีน้ำเงิน

สีน้ำเงินเป็นสีที่ให้ความรู้สึกสงบ จะเป็นเหมือนท้องฟ้า หมวกนี้เกี่ยวกับการควบคุม การบริหารกระบวนการคิด หรือการจัดระเบียบการคิด เพื่อให้เกิดความชัดเจน ในเรื่องของความคิดรวบยอด ข้อสรุป การยุติข้อขัดแย้ง การมองเห็นภาพและการดำเนินการที่มีขั้นตอนเป็นระบบ หมวกสีน้ำเงินมักเป็นบทบาทของหัวหน้า ทำหน้าที่ควบคุมบทบาทของสมาชิก ควบคุมการดำเนินการประชุม การทำงาน ควบคุมการใช้กระบวนการคิด การสรุปผล เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ต้องการ อย่างไรก็ตามทุกคนก็สามารถสวมหมวกสีน้ำเงิน ควบคุมบทบาทของหัวหน้าได้เช่นกัน เพื่อควบคุมความคิดทั้งหมด

การจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐาน (Research - Based Learning : RBL)

การจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐาน (Research - Based Learning : RBL)

1. ความหมายของการจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐาน

ล้วน สายยศ และอังคณา สายยศ (2538 : 47) ให้ความหมายของการวิจัยว่า เป็นกระบวนการสืบหาความจริงเกี่ยวกับปรากฏการณ์ตามธรรมชาติอย่างมีระบบ มีการควบคุม การสังเกตการบันทึก การจัดระเบียบข้อมูล การวิเคราะห์และตีความหมายเพื่อให้ได้เป็นข้อเท็จจริงที่สามารถนำมาสร้างเป็นข้อสรุปเชื่อมโยงความสัมพันธ์ของปรากฏการณ์นั้น ๆ และนำผลที่ได้มาพัฒนาหรือสร้างกฎ ทฤษฎี ที่ทำให้ควบคุม หรือทำนายเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้

เสาวนีย์ กานต์เดชารักษ์ (2539 : 27-29) ได้ให้ความหมายเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐานไว้ว่าเป็นการนำแนวคิดการวิจัยมาเป็นพื้นฐานในการเรียนการสอนและผสมผสานวิธีการสอนแบบต่าง ๆ เพื่อช่วยให้ผู้เรียนได้ศึกษา ค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง จากตำราเอกสารสื่อต่าง ๆ คำบอกเล่าของอาจารย์ รวมทั้งจากผลการวิจัย และงานวิจัยต่าง ๆ ตลอดจนทำรายงานหรือทำวิจัยได้

อมรวิชช์ นาครทรรพ (2546 : 12) ได้ให้ความหมายเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐาน ไว้ว่าเป็นกระบวนการเรียนการสอนที่เน้นให้ผู้เรียนเรียนรู้จากการศึกษาค้นคว้าและค้นพบข้อเท็จจริงต่าง ๆ ในเรื่องที่ศึกษาด้วยตนเอง โดยอาศัยกระบวนการวิจัยอย่างเป็นระบบเป็นเครื่องมือสำคัญ

สมหวัง พิธิยานุวัฒน์ และทัศนีย์ บุญเติม (2547 : 37) ได้ให้ความหมายเกี่ยวกับ การจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐาน ไว้ว่า เป็นการสอนเนื้อหาวิชา เรื่องราวกระบวนการทักษะ และอื่น ๆ โดยใช้รูปแบบการสอนชนิดที่ทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้เนื้อหาหรือสิ่งต่าง ๆ ที่ต้องการสอนนั้น โดยอาศัยพื้นฐานกระบวนการวิจัย

ทิศนา แขมมณี (2548 : 3) ได้ให้ความหมายเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้แบบใช้การวิจัยเป็นฐานหรือใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้ ก็คือ การจัดให้ผู้เรียนและใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์หรือกระบวนการสืบสอบในศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่ศึกษาวิจัย ในการดำเนินการแสวงหาความรู้ใหม่หรือคำตอบที่เชื่อถือได้

จรัส สุวรรณเวลา (2546 : 16) ได้ให้ความหมายของการวิจัยว่า เป็นการได้มาซึ่งความรู้ที่ทำให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ในแต่ละสาขาและกระบวนการวิจัยยังทำให้ผู้วิจัยได้มีการวางแผนเตรียมการและดำเนินการอย่างเป็นระบบจนค้นพบความจริง สร้างความรู้ใหม่ที่ถูกต้องและเป็นประโยชน์

นอกจากนี้ การวิจัยได้พัฒนาคุณลักษณะให้ผู้วิจัยต้องมีการคิดวิเคราะห์มีความคิดสร้างสรรค์ มีความ

ซื่อสัตย์ มีความอดทน นับได้ว่าการวิจัยมีบทบาทและความสำคัญทั้งในการพัฒนาสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการ การพัฒนาคนและพัฒนางานและส่งผลไปสู่การพัฒนาประเทศ

ตาราง 1 บทบาทครูและผู้เรียนในการเรียนการสอนแบบครูใช้ผลการวิจัย

แนวทางการใช้การวิจัย ในการเรียนการสอน	บทบาทครู	บทบาทผู้เรียน
แนวทางที่ 1 ครูใช้ผลการวิจัย ในการเรียนการสอน ครูใช้ผลการวิจัยประกอบ การเรียนการสอนเนื้อหาสาระ ต่าง ๆ ช่วยให้ผู้เรียนขยาย ขอบเขตของความรู้ ได้ความรู้ ที่ทันสมัยและคุ้นเคยกับแนวคิด การวิจั	- ครูสืบค้นแหล่งข้อมูลที่เกี่ยว ข้องกับสาระที่สอน - ครูศึกษางานวิจัย/ข้อมูลข่าว สาร/องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับ เนื้อหาสาระ - ครูนำผลการวิจัยมาใช้ ประกอบเนื้อหาสาระที่สอน เสริมให้ผู้เรียนได้ความรู้เพิ่มขึ้น เช่น ครูนำผลงานวิจัยเกี่ยวกับ เรื่องพืช หรือสุขภาพ มาเสริม การเรียนรู้สาระดังกล่าว - ประยุกต์ใช้ในการเรียน การสอน เช่น ครูอ่านผลการ วิจัยเกี่ยวกับทฤษฎี ความคาดหวังและนำมาใช้กับ นักเรียน เป็นต้น - ครูและผู้เรียนร่วมกันอภิปราย เกี่ยวกับผลการวิจัย/กระบวน การวิจัย/ความสำคัญของการ วิจัย - ครูวัดและประเมินผลการ เรียนรู้เกี่ยวกับผลการวิจัย/ กระบวนการวิจัยควบคู่กับ การเรียนรู้สาระตามปกติ	- เรียนรู้เนื้อหาสาระโดยมีผล การวิจัยประกอบ ทำให้ผู้เรียน คุ้นเคยกับเรื่องของ การวิจัย การแสวงหาความรู้ การใช้เหตุผล ฯลฯ - อภิปรายประเด็นต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับผลการวิจัย/ กระบวนการวิจัย/ความสำคัญ ของการวิจัย

ตาราง 2 บทบาทครูและผู้เรียนในการเรียนการสอนแบบผู้เรียนใช้ผลการวิจัย

แนวทางการใช้การวิจัย ในการเรียนการสอน	บทบาทครู	บทบาทผู้เรียน
แนวทางที่ 2 ผู้เรียนใช้ผลการ วิจัยในการเรียนการสอน การให้ผู้เรียนสืบค้นและ ศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ สาระที่เรียนด้วยตนเองสาระที่เรียนด้วยตนเอง	- ครูสืบค้นแหล่งข้อมูลและ ศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ สาระที่สอน - ครูกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความ สนใจใฝ่รู้ เกิดข้อสงสัย อยากรู้ อยากแสวงหาคำตอบของข้อ สงสัย - ครูให้คำแนะนำเกี่ยวกับแหล่ง ข้อมูลและงานวิจัย ที่ผู้เรียนจะต้องสืบค้น เพื่อการศึกษาหาความรู้ รวมทั้ง คัดเลือกงานวิจัยที่เหมาะสมกับ วัยของผู้เรียน - ครูอาจจำเป็นต้องสรุปงาน วิจัยให้เหมาะสมกับระดับของผู้ เรียน - ครูแนะนำวิธีการอ่าน/ศึกษาวิเคราะห์รายงานวิจัยตามความ เหมาะสมกับระดับผู้เรียน ได้ แก่ องค์ประกอบต่าง ๆ ของ งานวิจัย วัตถุประสงค์ วิธี ดำเนินการวิจัยขอบเขต ข้อ จำกัดของผลการวิจัย อภิปราย ผล การวิจัยการอ้างอิง ฯลฯ - ครูเชื่อมโยงสาระของงานวิจัย กับสาระของการเรียนการสอน - ครูและผู้เรียนร่วมกันอภิปราย เกี่ยวกับผลการวิจัย/กระบวน การวิจัย/ความสำคัญของการ วิจัย - ครูวัดและประเมินผลทักษะ การอ่านรายงานวิจัยและการ เรียนรู้เกี่ยวกับผลการวิจัย/ กระบวนการวิจัย ควบคู่ไปกับ การเรียนรู้สาระตามปกติ	- แสวงหา สืบค้นข้อมูลเกี่ยว กับการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับสาระ ที่เรียนรู้ตามความสนใจของตน - ศึกษารายงานวิจัยต่าง ๆ โดยฝึกทักษะการเรียนรู้ที่จำเป็น เช่น ทักษะการอ่านงานวิจัย การสรุปผลการวิจัย การนำเสนอผลการวิจัย การอภิปรายผลการวิจัย - นำเสนอสาระของงานวิจัย อย่างเชื่อมโยงกับสาระที่กำลัง เรียนรู้ - อภิปรายประเด็นต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับผลการวิจัย/ความ สำคัญของการวิจัย - ประเมินตนเองเกี่ยวกับทักษะ การอ่านรายงาน และการเรียนรู้เกี่ยวกับผลการวิจัย/กระบวน การวิจัย

ตาราง 3 บทบาทครูและผู้เรียนในการเรียนการสอนแบบครูใช้กระบวนการวิจัย

แนวทางการใช้การวิจัย ในการเรียนการสอน	บทบาทครู	บทบาทผู้เรียน
แนวทางที่ 3 ครูใช้กระบวน การวิจัยในการเรียนการสอน ครูใช้กระบวนการวิจัย ซึ่งอาจจะเป็นบางขั้นตอนหรือ ครบทุกขั้นตอนในการจัดการ เรียนการสอน โดยพิจารณา ตามความเหมาะสมกับสาระ การเรียนการสอนและวัย ของผู้เรียน	- ครูพิจารณาวัตถุประสงค์และ สาระที่จะให้แก่ผู้เรียนและ วิเคราะห์ว่าสามารถใช้ขั้นตอน การวิจัยขั้นตอนใดได้บ้างใน การสอน ซึ่งอาจจะใช้กระบวน การวิจัยบางขั้นตอนหรือครบ ทุกขั้นตอน - ครูออกแบบกิจกรรมการเรียน รู้ โดยใช้กระบวนการวิจัย/ขั้น ตอนการวิจัยที่กำหนด เพื่อการเรียนรู้สาระที่ต้องการ ตามแผน - ครูดำเนินกิจกรรม โดยใช้ กระบวนการวิจัย/ขั้นตอนการ วิจัยที่กำหนดในการสอน - ครูฝึกทักษะที่จำเป็นต่อการ ดำเนินการวิจัยให้แก่ผู้เรียน (ทักษะการระบุปัญหา ให้คำ นิยาม ตั้งสมมติฐาน คัดเลือก ตัวแปรการสุ่มตัวอย่างประชา กร การสร้างเครื่องมือ การ พิสูจน์ ทดสอบ การรวบรวมข้อมูล วิเคราะห์ สังเคราะห์ และสรุปผลการวิจัย การอภิปรายผล และการให้ข้อ เสนอแนะ) - ครูสังเกตพฤติกรรมการเรียน รู้ทักษะกระบวนการวิจัยของผู้ เรียน และพิจารณาว่าควรจะ เสริมทักษะด้านใดให้กับผู้เรียน - ครูและผู้เรียนร่วมกันอภิปราย เกี่ยวกับกระบวนการวิจัยและ ผลการวิจัยที่เกิดขึ้น - ครูวัดและประเมินทักษะ กระบวนการวิจัยควบคู่ไปกับ ผลการเรียนรู้สาระตามปกติ	- เรียนรู้ตามขั้นตอนของ กระบวนการวิจัยที่ครูกำหนด - ฝึกทักษะกระบวนวิจัยที่จำ เป็นต่อการดำเนินการตามขั้น ตอนการวิจัยที่ครูกำหนด - อภิปรายประเด็นเกี่ยวกับ กระบวนการวิจัยที่ตนเองมี ประสบการณ์ และผลการวิจัย ที่เกิดขึ้น - ประเมินตนเองในด้านทักษะ กระบวนการวิจัย และผลการ วิจัยที่ได้รับ

ตาราง 4 บทบาทครูและผู้เรียนในการเรียนการสอนแบบผู้เรียนใช้กระบวนการวิจัย

แนวทางการใช้การวิจัย ในการ เรียนการสอน	บทบาทครู	บทบาทผู้เรียน
แนวที่ 4 ผู้เรียนใช้กระบวน การวิจัยในการเรียนการสอน ครูให้ผู้เรียนทำวิจัยโดยใช้ กระบวนการวิจัย (ครบทุกขั้น ตอน) ในการทำวิจัย เพื่อแสวงหาคำตอบ หรือความ รู้ใหม่ตามความสนใจ ของตน	- ครูพิจารณาและวิเคราะห์วัตถุ ประสงค์และสาระการเรียนรู้ว่า มีส่วนใดที่เอื้อให้ผู้เรียน สามารถทำวิจัยได้ - ครูออกแบบกิจกรรมการเรียน รู้ที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนทำวิจัย ได้ - ครูกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความ สนในใฝ่รู้ - ครูฝึกทักษะกระบวนการวิจัย ให้แก่ผู้เรียน (การระบุปัญหา วิจัย วัตถุประสงค์ ตั้งสมมติฐาน การออกแบบการวิจัย สร้าง เครื่องมือ - ครูและผู้เรียนร่วมกันอภิปราย เกี่ยวกับกระบวนการวิจัยและ ผลการวิจัยที่เกิดขึ้น - ครูวัดและประเมินทักษะ กระบวนการวิจัยควบคู่ไปกับ ผลการเรียนรู้สาระตามปกติ	- คิดประเด็นวิจัยที่ตนสนใจ - ฝึกทักษะกระบวนการวิจัยที่ จำเป็นต่อการดำเนินการ เช่น การระบุปัญหาวิจัยและวัตถุ ประสงค์ การตั้งสมมติฐาน การออกแบบการวิจัย การสร้าง เครื่องมือ ฯลฯ - ปฏิบัติการวิจัยตามกระบวน การวิจัยที่เหมาะสม - บันทึกความคิด และประสบ การณ์ รวมทั้งข้อสังเกตต่าง ๆ ที่ตนประสบจากการดำเนินงาน - อภิปรายประเด็นเกี่ยวกับ กระบวนการวิจัย และผลการ วิจัยที่เกิดขึ้น - ประเมินตนเอง ด้านทักษะ กระบวนการวิจัย

บทบาทครูในการจัดการเรียนรู้โดยเน้นกระบวนการวิจัย

ทิศนา แขมมณี (2547 : 56) กล่าวถึงกระบวนการวิจัยว่ามีด้วยกัน 6 ขั้น ได้แก่

ขั้นที่ 1 การระบุปัญหา ขั้นที่ 2 การตั้งสมมติฐาน ขั้นที่ 3 พิสูจน์ทดสอบสมมติฐาน ขั้นที่ 4 รวบ

รวมข้อมูล ขั้นที่ 5 วิเคราะห์ข้อมูล และขั้นที่ 6 สรุปผล ซึ่งในการจัดการเรียนการสอน

โดยเน้นกระบวนการวิจัยหรือใช้การวิจัยเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้โดยทั่ว ๆ ไป ครูมักจัดให้ผู้

เรียนดำเนินการตามขั้นตอนของการวิจัยทั้ง 6 ขั้น แต่จุดอ่อนที่พบก็คือ ครูมักไม่สอนหรือฝึกทักษะ

กระบวนการที่จำเป็นต่อการดำเนินการให้แก่ผู้เรียน ตัวอย่างเช่น ครูมักมอบหมายให้ผู้เรียน

ไปสืบค้นข้อมูลความรู้ หรือไปเก็บข้อมูล หรือสรุปข้อมูล โดยไม่ได้สอนหรือฝึกทักษะหรือสิ่งที่จำ

เป็นต่อการทำสิ่งนั้น จึงได้กล่าวได้ว่าเป็นการสั่งมากกว่าการสอน การสั่งเป็นเพียงการเปิดโอกาสให้

ผู้เรียนมีโอกาสใช้กระบวนการเหล่านั้น ซึ่งผู้เรียนจะทำได้มากน้อยหรือดีเพียงใดนั้น ขึ้นอยู่กันศักย

ภาพของผู้เรียนเป็นสำคัญ ครูไม่ได้สอนเพราะการสอนหมายถึง การช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้เพิ่ม

พูนขึ้นจากระดับที่เป็นอยู่ ดังนั้นหากครูจะสอนกระบวนการวิจัย ครูจะต้องช่วยให้ผู้เรียนเกิด

การเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการดังกล่าว ครูจำเป็นต้องช่วยเสริมทักษะที่จำเป็นต่อการดำเนินงาน

ในแต่ละขั้นตอน ซึ่งทักษะเหล่านี้ส่วนใหญ่จะเป็นทักษะที่เรียกว่า ทักษะกระบวนการ ซึ่งอาจเป็น

ทักษะกระบวนการทางสติปัญญา เช่น ทักษะกระบวนการคิด หรือทักษะกระบวนการทางสังคม

เช่น ทักษะการปฏิสัมพันธ์ ทักษะการทำงานร่วมกัน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงบทบาทครูในการจัด

การเรียนรู้โดยกระบวนการวิจัยในแต่ละขั้นตอนของกระบวนการวิจัย นำเสนอได้ดังตาราง 5

ตาราง 5 บทบาทครูในการจัดการเรียนรู้โดยเน้นกระบวนการวิจัย

กระบวนการวิจัย	บทบาทครู
1. ระบุปัญหาการวิจัย	ครูจะทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถระบุปัญหาการวิจัยได้ชัดเจน - ครูควรสอนและฝึกทักษะการสังเกตปัญหา ตั้งคำถาม รวบรวมข้อ มูล วิเคราะห์ปัญหา และระบุปัญหาที่แท้จริง
2. ตั้งสมมติฐาน	ครูจะทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถตั้งสมมติฐานได้ - ครูควรสอนและฝึกให้ผู้เรียนรู้จักวิธีการวิเคราะห์ข้อมูล หาสาเหตุ คาดเดาคำตอบของปัญหาอย่างมีหลักการและมีหลักฐานรองรับและ ตั้งสมมติฐานที่เหมาะสม
3. พิสูจน์ ทดสอบ สมมติฐาน	ครูทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถพิสูจน์ ทดสอบสมมติฐานได้ - ครูควรสอนและฝึกให้ผู้เรียนได้เรียนรู้กระบวนการและวิธีการ ในการออกแบบ การพิสูจน์หรือทดสอบสมมติฐานที่เหมาะสมกับ ศาสตร์ของเรื่องที่วิจัย
4. รวบรวมข้อมูล	ครูจะทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถรวบรวมข้อมูลได้ - ครูควรสอนและฝึกให้ผู้เรียนรู้จักวิธีการแสวงหาแหล่งข้อมูล วิธี การเก็บรวบรวมข้อมูล และวิธีการสร้างเครื่องมือที่เหมาะสมกับ ศาสตร์ของเรื่องที่วิจัย
5. วิเคราะห์ข้อมูล	ครูจะทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถวิเคราะห์ข้อมูลได้ - ครูควรสอนและฝึกให้ผู้เรียนรู้จักวิธีการที่เหมาะสมกับศาสตร์ของ เรื่องที่วิจัยในการวิเคราะห์ข้อมูล การใช้สถิติต่าง ๆ การกำหนด เกณฑ์ประเมิน และการนำเสนอข้อมูล
6. สรุปผล	ครูจะทำอย่างไร ผู้เรียนจึงจะสามารถสรุปผลได้ - ครูควรสอนและฝึกให้ผู้เรียนรู้จักวิธีการสรุปข้อมูล และการตอบ สมมติฐาน

สรุปว่าการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้วิจัยเป็นฐาน มีแนวทางการจัดการเรียนรู้  4 แนวทาง คือ

1. ครูใช้ผลการวิจัยในการเรียนการสอน

2. ผู้เรียนใช้ผลการวิจัยในการเรียนการสอน

3. ครูใช้กระบวนการวิจัยในการเรียนการสอน

4. ผู้เรียนใช้กระบวนการวิจัยในการเรียนการสอน

แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แนวทางที่ 4 ได้แก่ ผู้เรียนใช้กระบวนการวิจัยในการเรียนการสอน ซึ่งใช้กระบวนการวิจัย 6 ขั้น ในการจัดการเรียนรู้มีกระบวนการวิจัย ดังนี้

ขั้นที่ 1 ขั้นระบุปัญหาการวิจัย

ขั้นที่ 2 ขั้นตั้งสมมติฐาน

ขั้นที่ 3 การพิสูจน์ทดสอบสมมติฐาน

ขั้นที่ 4 ขั้นรวบรวมข้อมูล

ขั้นที่ 5 ขั้นวิเคราะห์ข้อมูล

ขั้นที่ 6 ขั้นสรุปผล